HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego (Human papillomavirus) to powszechny i najczęściej występujący w populacji patogen. Szacuje się, że na świecie liczba nosicieli wirusa wynosi około 660 mln. Niemal każda seksualnie aktywna osoba, przynajmniej raz w ciągu swojego życia przejdzie infekcję wirusem HPV.
Wirus brodawczaka ludzkiego po raz pierwszy został opisany w połowie wieku XX. W 1972 roku został przedstawiony przez polską lekarkę prof. Stefanię Ginsburg-Jabłońską, związek pomiędzy zakażeniem wirusa HPV a rakiem skóry. Natomiast w latach 1980-1990 niemiecki wirusolog prof. Harald zur Hausen prowadził badania nad powiązaniem infekcji HPV z występowaniem raka szyjki macicy, za które otrzymał Nagrodę Nobla.
Aktualnie znamy niemal 200 rodzajów wirusa brodawczaka ludzkiego. Wśród nich możemy wyróżnić
•typy wysokoonkogenne, inaczej nazywane typami wirusa wysokiego ryzyka rozwoju zmian nowotworowych – najbardziej onkogenne są warianty HPV 16,18, 31, 33, 35, 39, 45, 51, 52, 56, 58, 59, 66, 68. Wykazano, że typy te w wyniku przetrwałego zakażenia powodują rozwój raka szyjki macicy, pochwy i sromu u kobiet, raka prącia u mężczyzn oraz nowotworu odbytu i okolicy głowy i szyi u obu płci.
•typy nieonkogenne, czyli typy o niskim potencjale rozwoju zmian nowotworowych. Należą do nich m.in. Warianty HPV 6, 11, 40, 42, 43, 44, 54, 61, 72, 82. Odpowiedzialne są za łagodne zmiany brodawczakowate skóry i błon śluzowych.
Powyższy podział nie jest ścisły, a częstość występowania jest zróżnicowana i zależna od wielu czynników (wieku, płci, rejonu geograficznego, lokalizacji anatomicznej zakażenia).
Wirus HPV infekuje komórki skóry i błon śluzowych. Większość zakażeń przebiega bezobjawowo i ustępuje samoistnie, dzięki naturalnej obronie immunologicznej organizmu. W przypadku zaburzeń prawidłowej odpowiedzi ochronnej może dojść do przetrwałego zakażenia wirusem HPV, utrzymującego się powyżej 24 miesięcy, w konsekwencji powodując onkogenezę (stan prowadzący do powstania nowotworu).
Do zakażenia dochodzi w wyniku kontaktu skórnego, najczęściej podczas stosunków seksualnych. Stosowanie prezerwatywy nie chroni całkowicie przed zakażeniem, a jedynie zmniejsza ryzyko infekcji. Wirus HPV jest wirusem epidermatopowym, czyli wykazującym powinowactwo do nabłonka i nie przenosi się drogą krwi.
Najważniejszą formą walki z zakażeniem wirusa HPV jest profilaktyka – higieniczny styl życia, bezpieczne kontakty seksualne, ograniczona liczba partnerów, a w przypadku kobiet regularne badania cytologiczne. Wykonywanie cytologii ginekologicznej pozwala wykryć zmiany na wczesnym etapie rozwoju oraz wdrożyć odpowiednie dalsze postępowanie. Istotnym elementem profilaktyki przeciw zakażeniu wirusem brodawczaka ludzkiego są także szczepienia. Wbrew funkcjonującym przekonaniom i mitom, szczepionka przeciw HPV powinna być stosowana nie tylko u kobiet, ale także u mężczyzn, którzy również mogą być nosicielami wirusa. Optymalnie szczepienie powinno być wykonane przed rozpoczęciem inicjacji seksualnej, ale zarówno zainicjowanie współżycia, czy nawet zainfekowanie już wirusem HPV nie są przeciwwskazaniem do wykonania szczepienia.
Na rynku obecnie dostępne są trzy szczepionki przeciw wirusowi HPV i wszystkie chronią przed najbardziej onkogennymi typami HPV-16 i HPV-18.
W naszych placówkach możecie Państwo wykonać badania profilaktyczne (cytologia ginekologiczne, gentotypowanie HPV), badania diagnostyczne (kolposkopia, wycinki histopatologiczne) oraz zaszczepić się przeciwko wirusowi HPV.