​Owulacja i inne tajemnice kobiecego cyklu

Jego długość waha się od 21 do 35 dni, ale zawsze składa się z tych samych faz. Wpływa nie tylko na płodność, ale także na samopoczucie, wagę i temperaturę ciała kobiety. O tajemnicach kobiecego cyklu opowiada lek. med. Tomasz Oleksik specjalizant ginekologii i położnictwa z Centrum Medycznego „Boramed".

– Długość przeciętnego cyklu różni się mocno u poszczególnych kobiet, jednak kolejne jego fazy są takie same. Jakie to fazy i czym się charakteryzują?

Cykl miesiączkowy to cykliczne zmiany zachodzące w organizmie kobiety, które przygotowują narząd rodny do zapłodnienia. Taki cykl jest liczony od pierwszego dnia krwawienia miesiączkowego i trwa do ostatniego dnia przed kolejną miesiączką.

Pierwsza faza to menstruacja. Charakteryzuje się krwawieniem z dróg rodnych trwającym przeważnie 3-5 dni. Objętość krwi utraconej podczas miesiączki to ok. 30 ml – może być ona różna w zależności od cech indywidualnych, ale też związana z dodatkowymi czynnikami, jak np. zaburzenia krzepnięcia lub przyjmowane leki.

Druga faza – folikularna – występuje od 6 dnia cyklu do owulacji. Jest to czas wzrostu pęcherzyków w jajniku z wyselekcjonowaniem dominującego. Następuje również rozrost błony śluzowej macicy, przygotowujący się do ewentualnego zagnieżdżenia zapłodnionej w przyszłych fazach komórki jajowej. Poprzez zwiększone wydzielanie estradiolu i estrogenu w tej fazie, zmienia się konsystencja śluzu w pochwie, co może być zauważalne dla kobiety.

Kolejna, trzecia faza to owulacja. Przy naturalnych cyklach miesiączkowych owulacja przypada na 13-15 dzień cyklu. W okresie tym dochodzi do nagłego wzrostu hormonu luteinizującego (tzw. pik LH) i uwolnienia komórki jajowej oraz powstania ciałka żółtego.

Okres okołoowulacyjny może objawiać się bólem w podbrzuszu, często kobiety potrafią zlokalizować, z którego jajnika owulacja się odbyła. Zdarza się, iż w tym okresie występują niewielkie plamienia wzbudzające niepokój pacjentki – natomiast są one efektem samego procesu uwalniania komórki jajowej. Dodatkowym symptomem jest nagły wzrost temperatury ciała o ok. 0,2-0,5 st. C.

Ostatnia faza – lutealna – inaczej nazywana fazą ciałka żółtego, trwa 14 dni. W jej czasie następuje szereg zmian w organizmie kobiety, mających na celu ułatwienie zagnieżdżenia się zarodka w macicy. Ma za zadanie utrzymanie ciąży na początku jej rozwoju.

Wydzielane są liczne hormony, takie jak estrogen i progesteron charakterystyczny dla tej fazy. Jeżeli nie dochodzi do zapłodnienia, poziomy hormonów się obniżają i wraz z pojawieniem się krwawienia rozpoczyna się kolejny cykl. Charakterystycznymi objawami dla tej fazy jest zwiększenie ciepłoty ciała do ok. 37 st. C., spadek libido, zmiany nastroju w przebiegu zespołu napięcia przedmiesiączkowego (PMS), a także zmniejszenie wydzielania śluzu pochwowego.

– Zdarzają się niespodziewane ciąże, które są wynikiem współżycia w innej fazie niż owulacyjna. Jak to się dzieje?

Jest to spowodowane nieregularnością cykli i trudnymi do określeniem dniami płodnymi u kobiet z tą przypadłością. Zwykle prawidłowy cykl trwa od 21 do 35 dni. Jeśli natomiast różnica między kolejnymi miesiączkami wynosi powyżej 35 dni, możemy mówić o cyklu nieregularnym.

Powoduje to, że do powstania zdolnej do zapłodnienia komórki jajowej, może dojść wcześniej lub później niż zwykle, co wiąże się z ryzykiem zajścia w ciążę w okresie, który wydawałby się momentem dni niepłodnych.

W takich sytuacjach ważna jest wnikliwa obserwacja własnego ciała i charakterystyczne dla danej fazy cyklu objawy. Trzeba również pamiętać, iż czas życia komórki jajowej to średnio 24 godziny, natomiast plemnika nawet 70 godzin, co powoduje, że stosunek na kilka dni przed spodziewaną owulacją, również może skutkować zajściem w ciążę.

- Dziękuję za rozmowę w imieniu prowadzących blog Boramed.